Het afsteken van vuurwerk is al jaren omstreden vanwege ongevallen met (blijvend) letsel, overlast voor mens en dier, vernielingen en de gevolgen voor het milieu (giftige gassen, fijnstof en zware metalen).
Echter, een vuurwerkverbod is wat mij betreft een brug te ver en een vorm van symboolpolitiek. Ik licht dat toe, maar eerst sta ik stil bij de laatste jaarwisseling.
Tijdens de jaarwisseling 2022-2023 zijn 389 personen op de spoedeisende hulpafdeling van een ziekenhuis behandeld voor vuurwerkletsel. Daarnaast zijn naar schatting 864 personen met vuurwerkletsel behandeld op een huisartsenpost. De tientallen amputaties die zijn verricht, zijn hoogstwaarschijnlijk allen toe te rekenen aan het gebruik van zwaar, illegaal vuurwerk. Bij 20% van de vuurwerkslachtoffers ouder dan 16 jaar was sprake van overmatig drankgebruik. Een kwart van de letsels waarvan bekend was door welk vuurwerktype was afgestoken, werd veroorzaakt door zwaar, illegaal vuurwerk zoals cobra’s, nitraten en mortierbommen (display shells). Ruim vijf op de tien ongevallen ontstonden door knalvuurwerk, dat sinds 2020 grotendeels verboden is. Duidelijk is dat het afsteken van zwaar, illegaal vuurwerk vaker leidt tot ongevallen en incidenten dan legaal consumentenvuurwerk.
Een vuurwerkverbod ontneemt heel veel mensen een jaarwisseling waarbij traditiegetrouw vuurwerk wordt afgestoken. Bovendien zal een verbod niet tot het gewenste resultaat leiden: het substantieel terugdringen van slachtoffers, incidenten en schade. Het zal mijns inziens een averechts effect hebben, nu het de vraag naar illegaal vuurwerk aanwakkert en daarmee de kans op zwaar letsel toeneemt. Daarbij zal een vuurwerkverbod vrijwel zeker leiden tot een waterbedeffect en dus slechts een verplaatsing van het probleem opleveren. Bovendien heeft een ingrijpende maatregel als een totaalverbod geen kans van slagen bij het uitblijven van adequate handhaving.
Een centraal georganiseerde vuurwerk- en/of lichtshow lijkt weliswaar een sympathieke gedachte, maar neemt niet weg dat mensen zelf met familie en vrienden willen genieten van het afsteken van vuurwerk. Daarbij is een dergelijk show erg kostbaar en zal het heel veel publiek trekken. Dat is in tijden van een sluimerende pandemie niet zonder risico. Het aantal pyrotechnici dat een dergelijke show kan organiseren is dun gezaaid en zal, zeker indien meerdere gemeenten besluiten tot een vuurwerkverbod in combinatie met een centraal georganiseerde vuurwerkshow, beslist ontoereikend zijn.
Het is mijn overtuiging dat iedereen die dat wil op een veilige manier gebruik kan maken van consumentenvuurwerk en daar ook van kan genieten. In plaats van een vuurwerkverbod stel ik voor om een verbod in te stellen voor vuurwerk dat statistisch gezien veel letsel veroorzaakt (zoals dat het geval was met vuurpijlen). Vuurwerk dat uitnodigt om oneigenlijk te worden gebruikt en dat daarmee direct gevaarzettend is, kan eveneens worden verboden. Er blijft dan nog genoeg over om van te genieten.
Bij de vuurwerkbranche zit veel kennis, het zou een gemiste kans zijn om die niet te benutten bij het terugdringen van vuurwerkongevallen en bij het geven van voorlichting. Voor wat betreft het zwaar, illegaal vuurwerk dat wordt gekocht in het Oostblok, dient Europese regelgeving te worden opgesteld om de verkoop, handel en gebruik terug te dringen en dient wat mij betreft capaciteit bij Politie en Douane te worden vrijgemaakt om de invoer van dit soort vuurwerk te bestrijden. Net zoals de invoer van drugs in de havengebieden keihard wordt aangepakt.
Ik spreek de hoop uit dat mijn gemeente (Veldhoven) niet het voorbeeld van Eindhoven opvolgt, maar deze mooie traditie in ere houdt.
Erik van der Maal
Steunfractielid van De Veldhovense VVD